Sesini duyanların elektro bağlama ile karıştırması muhtemel postmodern bir enstrüman olan çağlama, bağlama perde düzenine sahip ancak elektrogitar telleri kullanan bir Ömür Kılıçaslan icadıdır.
Ömür Kılıçaslan kimdir?
90’ların sonunda rock müzik grubu Çamur’un bas gitaristi, 2001 yılından itibaren ise Hariçten Gazelciler’in solisti olan Ömür Kılıçaslan, evinde geçirdiği talihsiz bir kaza sonucu 2014’te aramızdan ayrıldı.
Hariçten Gazelciler
Bir Ara Güler fotoğrafında gördükleri “Hariçten gazel söylemek zabıta amirliğince yasaklanmıştır.” yazısından yola çıkarak grubun ismi olmasına karar verdikleri isim. *
Müziğimizdeki Arayış
Son dönemlerde arayışta olan birkaç ismi her anlamda takip etmeye çalışıyorum. Tolgahan Çoğulu, perdesiz gitarın sesinin gitardan uzaklaşarak udvâri bir ses çıkarmasından şikayetçi olacak ki mikrotonal gitarın peşinden gitti. Gitara eklediği ek perdelerle King Gizzard and the Lizard Wizard‘ın Flying Microtonal Banana albümünü etkilediğini söylemek yanlış olmaz. Sleep Drifter, modern bir Kara Toprak (Aşık Veysel) uyarlaması olarak değerlendirilebilir. Grup Türkiye’ye geldiğinde Tolgahan Çoğulu ile bir araya da gelmişti.
Erkan Oğur’un perdesiz gitar arayışını da aynı şekilde çok sıkı takip etmeye çalışıyordum. Gitarımın tellerini sökmüş, atölyede geçen saatlerin ardından ucuz ama etkili bir perdesiz gitar sahibi olmuştum.
Çağlama da bu arayışın bir parçası.
Çağlama nedir?
Çağlama, gitar tuşesiyle çalınan bir bağlamadır. 2004 senesinde Çağlayan Örge’nin de yardımıyla Ömür Kılıçaslan tarafından yapılmıştır. Kendine has bir sap biçimine sahip çağlamada tel olarak gitar telleri kullanıldığı ve sap kısmı gitara göre daha uzun tutulduğu için sap boyunca gerginliği alması adına demir çubuk (truss rod) bulunur. Perde düzeni tıpkı gitardaki gibi logaritmik ilerlemektedir ancak bağlamada bulunan mikroton perdeler yerleştirilmiştir. Ömür, bu seslere arıza sesler demekteydi.
Akort Düzeni
2024 yılı sonlarına doğru Ozan Özdemir yapımı bir çağlama edindim. Daha önce bağlama ve biraz da perdesiz gitar çalmışlığım olduğu için çalmakta zorlanmadım ancak kaynak ararken bazı konularda bulamadığım bilgiler oldu. Youtube videoları altında soru soruyor, bilgi toplamaya çalışıyordum. Öyle ki bu enstrümanın tel ve akort düzeniyle ilgili yazılı bir şey bulmak oldukça zordu. Enstrümanı edindikten sonra ilk iş tellerini yenilemek oldu. 0.9 veya 0.10’luk teller tercih edilebilir.
Tellerin enstrümana takılma şekli yukarıdan aşağı şu şekilde;
| Tel Sırası | Tel Kalınlığı | Hz |
| Üst iki tel: D / RE | 9-24 | 146-73 |
| Orta iki tel: A / LA | 11-32 | 220-110 |
| Alt iki tel: D / RE | 16-42 | 293-146 |
Akort için PanoTuner isimli iPhone uygulamasını kullanıyorum. Şimdilerde Re – La – Re akort düzeninde çalıyorum ancak ilk aldığımda Si – Fa # – Si akort düzeniyle de deneme yaptım.
İlerleyen zamanlarda çağlama özelinde başka kaynaklar da hazırlamaya çalışacağım. Genel hatlarıyla çağlama, işte öyle bir enstrüman…
* Kaynak: https://birartibir.org/harabati-bir-hayat/
** Mikrotonal Gitar hakkında daha fazla bilgi için ziyaret edin https://www.microtonalguitar.org